داکسی نیوالنول متابولیت سمی با وزن مولکولی پایین از خانواده تريكوتسين ها است که توسط گونه های فوزاریومی مخصوصا  فوزاريوم گرامينئارم تولید می شود. داکسی نیوالنول به دلیل داشتن علائمی مثل تهوع و استفراغ تحت نام Vomitoxin نیز شناخته می شود و در یونجه، گندم، جو، ذرت، حبوبات و دیگر دانه ها در مزارع یا طی انبار سازی تولید می شود. وجود این سم در ذرت بو داده، ذرت خوشه ای، آرد، مالت و آبجو، بیسکوئیت، ماکارونی و غذای کودک شناسایی شده است. این توکسین کاملا در دمای 120 درجه سانتیگراد پایدار می ماند. این سم از عوامل ایجاد کننده بیماری ATA (آلوکیای سمی مواد غذایی) است. علائم این بیماری به صورت درد ناحیه شکم، ترشحات بزاقی، کاهش گلبول های سفید، کاهش گرانولوسیت ها و لکه های قرمز پوستی در سطح پوست مشخص می شود. این توکسین از عوامل مهار کننده سنتز پروتئین محسوب شده و تماس مکرر انسان با این سم سبب عوارض شدید مثل کاهش رشد، آسیب به تیموس، طحال، قلب و کبد  می شود.

جدول: ویژگی های فیزیکی- شیمیایی داکسی نیوالنول

ویژگی

اطلاعات

IUPAC نام

12,13-epoxy-3α,7α,15-trihydroxytrichothec-9-en-8on

فرمول مولکولی

H15O20O6

جرم مولی

296.32 g/mol

حالت فیزیکی

بی رنگ

نقطه جوش

543.9 ± 50.0 °C

نقطه ذوب

151–153 °C

قابل حل در

متانول، اتانول، کلروفرم، استو نیترات، اتیل استات و آب

 

وجود این سم در غلات و فرآورد های آسیاب شده در کشور های مختلف اثبات شده است. با توجه به اینکه، آردهای گندم از فرآوردهای پر مصرف در رژیم غذایی محسوب می شوند و در تهیه نان، غذای کودک، بیسکوئیت و شیرینی و ماکارونی کاربرد زیادی دارند، تعیین میزان این توکسین در مواد غذایی دارای اهمیت بالایی است. انجمن غذا و داروی ایالات متحده آمریکا میزان مجاز DON را در محصول پایانی گندم مورد استفاده در غذا های انسانی  PPM 1 و در جوی مصرفی حیوانات   PPM5 اعلام نموده است.

 

جدول: میزان مجاز توکسین DON براساس FDA

for finished wheat products for human consumption

 

1 ppm

for grain and grain byproducts destined for swine and other animals (except cattle and chickens); not to exceed 20% of diet for swine (40% for other animal species). (This equates to 1.0 ppm in the diets of swine and 2 ppm in the diets of other animals.)

 

5 ppm

for grain and grain byproducts for ruminating beef and feedlot cattle older than 4 months and for chicken; not to exceed 50% of diet. (This equates to 5ppm in the diet.)

10 ppm