مهمترین مایکوتوکسین های مورد استفاده در سلاحهای بیولوژیک
از بين صدها توكسين بيولوژيكي شناختهشده در طبيعت فقط تعداد خيلي معدودي از آنها به خاطر اینکه بايد به صورت آئروسل حمل شوند جهت توليد سلاحهای بيولوژيكي مناسب هستند. استفاده از يك توكسين در ميدان جنگ و يا شهر بستگي به قدرت و راحتي توليد آن دارد . در جدول زیر مهمترین مایکوتوکسین های مورد استفاده در صنعت داروسازی و سلاحهای بیولوژیک اشاره شده است
مهمترین مایکوتوکسین های مورد استفاده در صنعت داروسازی و سلاحهای بیولوژیک
مایکوتوکسین |
کاربرد دارویی |
کاربرد نظامی |
مایکوفنولیک اسید |
+ |
|
آفلاتوکسین |
|
+ |
آماتوکسین( آمانیتا ) |
|
+ |
پنی سیلین |
+ |
|
تی-2 توکسین |
|
+ |
پاتولین |
+ |
|
آفلاتوکسین ها
آفلاتوکسین ها گروهی از مایکوتوکسین ها هستند که میتوانند سرطان زا، جهش زا و سرکوبکننده سیستم ایمنی باشند. این دسته از توکسین ها توسط آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان کارسینوژن انسانی طبقهبندی شدهاند. آفلاتوکسین ها از طریق خوردن یا استنشاق وارد بدن شده و با عبور از روده کوچک جذب خون میشوند. در بافتهای مختلف بدن از جمله کبد، ریه، کلیه، سیستم ایمنی، تناسلی، عصبی و گوارشی تجمع پیدا میکنند که در این بین بیش از همه در کبد تغلیظ میشوند، به طوری که غلظت این سم در کبد میتواند 10 برابر میزان آن در عضلات باشد. آفلاتوکسین ها توسط دو کپک آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوستولید میشوند كه هر دو آنها به خصوص در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري پراكنده هستند.
2-T توکسین
رایجترین تريكوتسين، سمT-2 است كه مسئول بيماري مسموميت غذايي آلئوكيا است. بروز مسموميت غذايي آلئوكيا كه به عنوان آنژين عفوني و ميلوتوكسيكوز حاد نيز شناخته میشد، در شرايط قحطي در مناطق وسيعي از روسيه به وقوع پيوست. يك مورد شديد شيوع اين مسموميت طي سالهای 47-1942 اتفاق افتاد. مطالعات نشان می دهند اين بيماري با علائمی همچون خونريزي، استفراغ و اسهال همراه است که مربوط به ايجاد صدمه در سیستمهای غشاء مخاطي به دلیل مصرف غلات کپکزده آلوده به فوزاریوم اسپوروتریکوئیدسو فوزاریوم پوآ می باشد. علاوه بر ايجاد اين علائم حاد، مشخصشده كه تريكوتسین ها بر روي سيستم ايمني بدن نیز تأثیر بازدارندگي دارند و بدون شك اين مسئله به حساسيت بيمار به عوامل عفوني نسبتاً كم اهميت نسبت داده میشود. در واقع برخي افراد قبل از اينكه در نتيجه اثرات مستقيم خود سم از پا درآيند در نتيجه عفونتهای باکتریایی و ويروسي میمیرند. بر خلاف آفلاتوكسين، سميت حاد توكسينT-2 به ميزان قابلتوجهی در انواع مختلف گونههای حيواني يكسان است. آفلاتوكسين و توكسين T-2داراي اثر بازدارندگي بر روي سيستم ايمني بدن هستند، اما نحوه تأثیر هر يك از آنها بر روي اين سيستم ايمني متفاوت است. هر دو نوع توكسين از بيوسنتز پروتئين جلوگيري می کنند، آفلاتوكسين با جلوگيري از نسخهبرداری و توكسين T-2از طريق اتصال با نقاط خاص موجود بر روي ريبوزوم موجب ممانعت از ترجمه اطلاعات و سنتز پروتئين میگردد. يكي از نتايج اين نحوه عملكرد خاص اين است كه مخلوطهای اين مايكوتوكسين ها احتمالا از نظر فعاليت، حالت سينرژيستي دارند و اين مسئله به صورت آزمايشي در مورد آفلاتوكسين و توكسينT-2 نشان داده شده است. در طیور T-2 توکسین سبب بروز زخم در کنارههای دهان، روی کام سخت، در مجاورت منقار، شکاف سقف دهان و روی سطح پشتی زبان میشود. حادثه مشكوك باران زرد در لائوس در آسياي جنوب شرقي در دهه ١٩٨٠ نشاندهنده خطرات T-2 توکسین به عنوان سلاح كشتار جمعي بيولوژيكي است. اين توكسين در شرايط محيطي خيلي پايدار بوده و اتوكلاو كردن براي غیرفعال سازي آن كفايت نمیکند. حرارت ٩٠٠ درجه فارنهايت به مدت ده دقيقه و ٥٠٠ درجه فارنهايت به مدت نيم ساعت آن را غیرفعال میسازد.