میکروبیولوژی

یک بیماری که در جهان، بسیاری از کشورها را درگیر کند و جمعیت زیادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پاندمی نامیده می‌شود. تاکنون گونه های زیادی از ویروس‌ها شناخته شده‌اند که می‌توانند انسان‌ها را آلوده کنند. اولین مورد شناخته‌شده از این ویروس‌ها، ویروس تب زرد بود که در سال ۱۹۰۱ کشف شد، و هر سال سه تا چهار گونه جدید نیز شناسایی می‌شوند. این تعداد تنها بخشی از واقعیت است و احتمالاً مجموعه بزرگی از ویروس‌های انسانی کشف‌نشده و میلیون‌ها گونه ویروس دیگر (که گیاهان و حیوانات غیرانسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند) وجود دارند که می‌توانند برای انسان‌ها بالقوه عفونی باشند.

در طول تاریخ بشری، پاندمی‌ها و شیوع بیماری‌های بسیاری رخ داده‌اند که نه‌تنها موجب تلفات سنگین انسانی شده‌اند، بلکه رشد و توسعه اقتصادی را نیز مختل کرده‌اند. عوامل مختلفی می‌توانند منجر به شیوع بیماری‌های عفونی شوند. این عوامل شامل تغییرات در بوم‌شناسی جمعیت میزبان و جهش در مخزن عامل بیماری‌زا هستند. شیوع بیماری‌ها همچنین زمانی ممکن است رخ دهد که یک عامل بیماری‌زای جدید و نوظهور به جمعیت میزبان معرفی شود. زمانی که این همه‌گیری‌ها گسترده و درگیر افراد بسیاری شوند، معمولاً به دلیل انتقال مؤثر بیماری بین انسان‌ها، به‌عنوان پاندمی شناخته می‌شوند. این پاندمی‌ها اغلب به دلیل عوامل بیماری‌زای جدید برای انسان‌ها با نرخ حمله بالا، قدرت انتقال بالا و قابلیت جهش سریع برای گریز از سیستم ایمنی میزبان رخ می‌دهند. در میان همه عوامل بیماری‌زا، ویروس‌ها به‌ویژه به دلیل گستردگی گونه‌ها، دخالت میزبان‌های غیرانسانی، مسیرهای انتقال سریع و نرخ بالای عفونت، رایج‌ترین عامل در ایجاد پاندمی‌ها هستند.

پاندمی‌های عمده ویروسی در دو دهه گذشته بیشتر شامل ویروس‌های تنفسی مانند خانواده کرونا ویریده بوده‌اند از جمله همه گیری مهم شامل: سندرم حاد تنفسی (SARS CoV-1)، سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) و پاندمی اخیر SARS CoV-2))، ویروس‌های آنفلوانزا و عفونت‌های ناشی از ویروس‌های ابولا و زیکا بود.

از دهه ۱۹۷۰، ویروس‌های جدید با منشأ نامعلوم به‌طور پیوسته کشف شده‌اند اولین شیوع ویروس ابولا در سال ۱۹۷۶ در زئیر و سودان رخ داد. ایدز اولین بار در سال ۱۹۸۱ به‌عنوان سندرم نقص ایمنی اکتسابی در میان مردان همجنس‌گرا توصیف شد و عامل آن در سال ۱۹۸۳ به‌عنوان HIV شناسایی شد. بیماری تنفسی سارس، ناشی از ویروس SARS-CoV، اولین بار در سال ۲۰۰۳ در هنگ‌کنگ گزارش شد. ویروس کرونای جدیدی به نام سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی کشف شد. جدول شماره 1 شیوع ویروس‌های نوظهور از سال 1930 به بعد را نشان می‌دهد.

جدول 1-مهم‌ترین ویروس‌های نوظهور