به اجتماع سلول های میکروبی که محکم به سطحی اتصال پیدا می کنند با یک ماتریکس پلی ساکاریدی که دارای منشا میکروبی است بیوفیلم می گویند.بیوفیلم هامی توانند از یک گونه باشند یا مخلوطی از چند گونه،بیوفیلمها در مکان های مختلفی تشکیل می شوند که دارای ضرر ها و فوائدی هستند.بیوفیلم هادر سال1978توسط کاسترتون در مورد باکتری ها شرح داده شدند.شرایط استرس سبب چسبیدن باکتری ها به سطوح مختلف می شوندو به طور کلی میکرو ارگانیسم ها در طبیعت در کنار سطوح جامد  زندگی می کنند و این ارتباط و پیوستگی با سطوح جامد منجر به تشکیل بیو فیلم می شود.اصولا باکتریها با تشکیل بیوفیلم سبب مقاومت در برابر عوامل ضد میکروبی،مقاومت در برابر سیستم ایمنی میزبان وسبب حفظ شرایط فیزیکی و شیمیایی مناسب برای رشد می شوند و این امر سبب مقاومت بیوفیلم ها در شرایط نا مساعد می شود.در ضمن روابط سی نرژیسم و هم یاری بین باکتری های بیوفیلم در مقاومت آنها در مقابل شرایط نامساعد موثراست.

تشکیل بیوفیلم دارای مراحلی می باشد:

که عبارتند از:

1.اتصال برگشت پذیر سلول های پلانکتو نیک به سطح.                                                                

منظور اتصال باکتری های آزادزی شناور است که اولین بار به سطحی اتصال برقرار می کنند اما مدت این اتصال کم است و بعد مدتی دوباره رها می شوند.                                                                       

2.اتصال بر گشت ناپذیر و تشکیل میکرو کلنی.                                                                           

بعد از چندین بار که مرحله اول ادامه پیدا می کند باکتری سر انجام به سطح می چسبد و دیگر رها نمی شود.

 

3.تولید پلی مر خارج سلولی.

Exteracellular polymeric substance (EPS).

 

4. بیوفیلم کامل می شود یا به بلوغ می رسد.

 

  

مراحل تشکیل بیوفیلم در سودوموناس آئرجینوزاو برخی پاتوژن های فرصت طلب.

 

بیوفیلم ها دارای ضرر و فایده می باشند .

فوائد بیوفیلم ها:

در تصفیه پس آب ها و حذف لکه های نفتی مفید هستند.

الیاف پلی ساکاریدی در ماتریکس پلی مری دارای بار منفی است مولکول های معدنی و آلی و ذرات غوطه ور در سوسپانسیون مجاور بیوفیلم را به دام می اندازد و از آنجائیکه میکروفلور درون بیوفیلم متغیر است موادی که به دام  می افتد توسط میکروب ها متابولیزه شده و به این گونه به تصفیه آب کمک می کنند.از این ویژگی در

بیو راکتور ها برای تصفیه آب استفاده می شود.

از بیو فیلم باکتریهای نفت خوار برای حذف لکه های نفتی استفاده می کنند.

 

ضرر های بیو فیلم ها:

در صنعت نفت ،برج های خنک کننده ،صنایع غذایی و بدنه کشتی و پزشکی بیو فیلم ها مضر هستند. 

بیو فیلمهای که روی بدنه کشتی تشکیل می شوند از دیاتوم ها ،جلبک های تک سلولی و باکتری ها تشکیل می شوند .این بیوفیلم ها حرکت کشتی را کند می کنند و مصرف سوخت را افزایش

 می دهند .و همچنین تشکیل کلنی های میکروبی کارایی وسایل زیر دریایی را پایین می آورند.

در پزشکی بیو فیلم ها به مزمن شدن بیماری ها کمک می کنند.

وجود باکتری میکروکو کوس لو تئوس که در سیستم های آبی به فراوانی یافت می شود. توانایی بالایی برای تشکیل بیو فیلم دارد. در سیستم های خنک کننده آب صدمات جبران ناپذیری وارد می کند.این باکتری توانایی اتصال به اکثر باکتریهای درون سیستم آبی را دارد.و می تواند با اتصال به این باکتری ها و همچنین سطوح غوطه ور در آب سبب تشکیل بیو فیلم شود.در نتیجه با استفاده از بیو فیلم سبب خوردگی لوله ها،کاهش جریان آب در سیستم و عدم انتقال حرارت می شود..

بیو فیلم ها در فساد مواد غذایی نیز نقش دارند.

در صنایع غذایی اتصال باکتری های پاتوژن و فاسد کننده مواد غذایی با سطو ح در تماس با مواد غذایی در فرایند های تولید وبسته بندی نهایتا تشکیل بیو فیلم  های میکروبی،می تواند عامل اصل فساد مواد غذایی و انتقال بیماریهای ناشی از مواد غذایی باشد. برای کنترل بیولوژیکی بیو فیلم ها در صنایع غذایی ازنیزین که یک باکتریوسین پپتیدی است استفاده می کنند.

 

 

                    

اشکالی از بیوفیلم باکتری ها

بیو فیلم استافیلوکوک اورئوس